Zalety budowy szeregowej

01.07.2022   |   Soest   |   Niemcy

Dotyczy to również obszaru „Auf dem Rode”, na którym zbudowano 18 domów jednorodzinnych o standaryzowanej konstrukcji. Wykorzystano przy tym zalety budownictwa seryjnego i zautomatyzowanej produkcji. Obecnie jednym z głównych czynników wpływających na budownictwo drewniane jest rozwój na rynku pracy. Biorąc pod uwagę niezwykle dobrą sytuację w zakresie zamówień, to przede wszystkim brak wykwalifikowanych pracowników ogranicza pole manewru przedsiębiorstw budujących z drewna. Jednym z pierwszych kroków na rzecz złagodzenia skutków niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej jest szeroko zakrojona cyfryzacja i automatyzacja przedsiębiorstw. Również w tej sferze dochodzi się do ograniczeń, gdzie na placu budowy brakuje kierowników budowy lub pracowników montażowych. Sytuacja, w której potrzebna jest wyobraźnia i kreatywność osób zarządzających. 

Seryjnie z zastosowaniem ekologicznych materiałów

Jedną z osób, która znalazła rozwiązanie dotyczące braków personelu, jest Rolf Schottmüller, dyrektor zarządzający Materio GmbH w Soest (Nadrenia Północna-Westfalia). Od lat 90., ten rodowity mieszkaniec Schwarzwaldu, pracuje w sektorze budownictwa drewnianego, a w 2014 roku założył wraz z partnerem biznesowym Johannesem Bergerem firmę Materio. W kolejnych latach coraz bardziej specjalizowała się w projektach na dużą skalę: „Już wcześniej działaliśmy również w sektorze domów jednorodzinnych, ale obecnie nie mamy ani kierowników budowy, ani konsultantów, aby obsługiwać tę grupę klientów tak intensywnie, jak byśmy chcieli i jak oni na to zasługują”. Jest to jeden z powodów, dla których firma, zatrudniająca 40 pracowników, obecnie coraz bardziej koncentruje się na budynkach. Najlepiej jest to robić jako generalny wykonawca i inwestor w sektorze komercyjnym i komunalnym: „Jeśli mamy już we własnych rękach opracowanie projektu, możemy znacznie zwiększyć swoją siłę przebicia” — wyjaśnia Rolf Schottmüller. „Wtedy możemy budować seryjnie i dostarczać po stałej cenie w wąskim przedziale czasowym — z przewagą kosztową dzięki efektom synergii, sprawdzonym podwykonawcom i rozwiniętemu systemowi ekologicznych materiałów budowlanych, w którym wszystkie szczegóły zostały już przetestowane”. Skupiamy się głównie na przedszkolach lub budynkach biurowych, a w ostatnim czasie także na budowę domów mieszkalnych i wielorodzinnych. 

Konkurencja dla architektów i inwestorów

Chociaż przedsiębiorstwo wycofuje się z sektora domów jednorodzinnych, nadal jest aktywne w branży tworzenia i przebudowy kwater. Również w tym przypadku buduje się domy jednorodzinne, jednak według zupełnie innego modelu biznesowego. Obecnie firma Materio GmbH realizuje na przykład 16 domów jednorodzinnych i jeden podwójny dom na osiedlu „Auf dem Rode” w Lippstadt. Jest to teren wcześniej wykorzystywany do celów rolniczych, który w 2017 r. miasto przekształciło w grunty budowlane z zamiarem przeciwdziałania brakowi mieszkań w tym uprzemysłowionym regionie. W przypadku niewielkiej części tego obszaru, organizacja użytku publicznego Gemeinnützige Wohnungsbaugesellschaft Lippstadt 2020 ogłosiła konkurs na architektów i inwestorów, w którym uczestniczyła spółka Materio GmbH wraz ze swoim partnerem Rinsdorf Ströcker Architekten (RSA). Celem konkursu było zagospodarowanie tej części powierzchni przez regionalne przedsiębiorstwa budynkami o niewielkiej powierzchni budowlanej i oszczędnymi w zużyciu energii. Cele te obejmowały również opracowanie zrównoważonych, ekonomicznych i elastycznych budynków o wysokiej jakości, atrakcyjnym wyglądzie i otwartej przestrzeni na danych działkach. 

Inteligentna i elastyczna koncepcja mieszkaniowa

Architekci z Rinsdorf Ströcker Architekten rozwiązali to zadanie przy pomocy koncepcji kwater, która w znacznym stopniu wykorzystuje możliwość budowy na granicy i zbliża budynki mieszkalne do obrzeża posiadłości. W centrum znajduje się ulica, która stanowi miejsce do wspólnych rozmów i spotkań. Chociaż w ramach tej koncepcji celowo zaciera się granica między przestrzenią publiczną a prywatną, aby wzmocnić poczucie wspólnoty w kwaterach, każdy z domów, tak jak w tradycyjnym budownictwie, ma swoją prywatną przestrzeń. Powstaje ona dzięki przesunięciu płaszczyzny elementów konstrukcyjnych na tylnej części budynku. W zależności od wersji jest ona zaprojektowana jako taras, czasem jako balkon na górnym piętrze. Przesunięcie elementów prowadzi również do ożywienia fasady budynku kwaterowego, ponieważ domy są na przemian bliżej lub dalej od ulicy, i mają albo taras pod wysuniętą górną częścią budynku, albo balkon w przypadku bardziej schowanej części budynku. Wygląd pod względem architektonicznym jest bardziej atrakcyjny dzięki dużym powierzchniom szklanym oraz kombinacji fasady z ciemnoszarego szalunku z drewna (górny poziom) i białego tynku (parter). Pod względem energetycznym konstrukcje ramy szkieletowej z drewna dzięki dobrej izolacji i ogrzewaniu za pomocą pomp geotermalnych osiągają standard KfW 40, a mieszkańcom oferuje się opcję doposażenia w instalację fotowoltaiczną. Możliwość wykorzystania pompy geotermalnej w lecie do chłodzenia spełnia kolejne warunki konkurencyjności i umożliwia indywidualną regulację temperatury w domach również w gorących sezonach roku.

Standaryzacja w wysokiej jakości 

Wygrana firm RSA i Materio to nie tylko zasługa przekonujących pomysłów biura architektonicznego, ale także zrównoważonego rozwiązania w zakresie konstrukcji szkieletowych z drewna. Drewniane okna, izolacja celulozowa oraz nieszkodliwe dla zdrowia materiały budowlane odpowiednie do wykończenia wnętrz należą do standardów oferowanych przez firmę Materio GmbH. W Lippstadt stosowane były drewniane ściany o grubości 435 mm z celulozą 260 cm i płytą pilśniową 60 mm, masywne sufity z desek oraz elementy dachowe 280 mm, a także izolacja spadków. Nie mniej ważny był wysokiej jakości sposób budowy, przy którym nie oszczędzono na jakości mieszkań lub ich ekologicznego wyposażenia. Oprócz konstrukcji, przekonuje także koncepcja mieszkań, gdzie każdy dom można podzielić na dwa odrębne mieszkania na dwóch poziomach poprzez oddzielenie ich klatką schodową, np. na parterze może mieszkać osoba w podeszłym wieku, a na pierwszym piętrze jej opiekun. Inne opcje indywidualizacji ograniczają się do możliwości podzielenia otwartej przestrzeni mieszkaniowej za pomocą ścianek działowych. Centralne ściany przy toalecie, pomieszczeniu technicznym i schodach są ścianami nośnymi do dźwigania obciążeń pionowych, dlatego nie można ich zmieniać. Domy mieszkalne zostały stworzone jako standardowe projekty, a wraz z posesjami sprzedane przyszłym mieszkańcom, przy czym w ramach współpracy firma Materio GmbH widniała jako inwestor i wykonawca. Większość domów sprzedała się w bardzo krótkim czasie po pierwszym ogłoszeniu w prasie, a w pierwszym tygodniu pojawiło się dwukrotnie więcej zapytań niż było dostępnych domów. Rolf Schottmüller postrzega ten model biznesowy jako „ogromną korzyść”. Jeśli budujemy domy jednorodzinne, to tak. Dzięki szeregowej konstrukcji udało nam się wykorzystać wiele synergii, potrzebowaliśmy na przykład tylko jednej statyki systemowej, mogliśmy powielać elementy ścian, sufitów i dachów, a tym samym znacznie zmniejszyć nasze nakłady na planowanie. Na placu budowy zobaczyliśmy, że z każdym kolejnym takim samym budynkiem montaż stawał się łatwiejszy i szybszy”. Również na poziomie produkcji można było wykorzystać efekty synergii dzięki automatyzacji. Od 2019 roku w Soest produkcja odbywa się na maszynie WALLTEQ M-120 firmy WEINMANN, która w razie potrzeby nadaje się również do elementów stropowych i do której samodzielnie zbudowano halę w nowej lokalizacji firmy. Od 20 lat wdmuchiwaniem izolacji zajmuje się podwykonawca na budowie.

Poszukiwane: większa wydajność i precyzja

Inwestowano w automatyzację produkcji, co miało na celu stworzenie silnego popytu, do którego zachęca zapotrzebowanie: „W zakresie przedszkoli już wtedy mieliśmy dobrą opinię, dlatego dostawaliśmy stale nowe zlecenia, które pojawiały się wskutek polecania nas przez klientów. Tylko w samym zbudowaliśmy już cztery przedszkola, a dwa kolejne są już w przygotowaniu”. Poza zwiększeniem wydajności, systemy automatyzacji zostały zaprojektowane również z myślą o zwiększeniu precyzji: „Zawsze mieliśmy wysokie standardy i już wtedy byliśmy dobrzy w pracy ręcznej. Ale dziś jesteśmy jeszcze lepsi” — wyjaśnia Rolf Schottmüller. „Należy też pamiętać, że w przypadku produkcji ręcznej precyzja maleje wraz ze wzrostem współczynnika skrętu — ci, którzy produkują duże ilości, nie mają cały czas w ręku miarki”. Ważnym argumentem przemawiającym za automatyzacją była także sytuacja kadrowa. Obecnie, mając jednego pracownika i jednego praktykanta, można uzyskać znacznie szybszy przepływ pracy niż w przeszłości, gdy pracowało więcej ludzi i produkcja odbywała się ręcznie. „Dzięki WALLTEQ M-120 w ciągu tygodnia produkujemy ściany do jednego domu. Z doświadczenia wynika, że przy tej maszynie należy zatrudniać skrupulatnych pracowników. W tym przypadku można nawet uzyskać liczbę sztuk, która przekracza prognozy firmy WEINMANN. W poszukiwaniu odpowiedniej technologii nie było innej alternatywy niż przedsiębiorstwo budowy maszyn z Lonsingen: po wstępnym zapoznaniu się z tematem firma WEINMANN była dla nas najlepsza. Kiedy stolarze z innej firmy doradzili nam zastosowanie tej techniki, podjęcie decyzji było proste”. Czas pokazał, że był to również właściwy wybór. Nie tylko dlatego, że zautomatyzowana produkcja przebiegała bez zakłóceń po zainstalowaniu nowej technologii i w miarę wzrostu doświadczenia przynosiła coraz lepsze wyniki: Okazało się również, że wybór „małego” WALLTEQ M-120 był bardzo dalekowzroczny. „Maszyna jest bardzo dobrze wykorzystana i najlepiej nadaje się do naszych celów, ponieważ najchętniej produkujemy budynki o fasadach drewnianych”.

Plany na przyszłość 

Jeśli, wbrew oczekiwaniom, popyt na ETICS mocno wzrośnie, w Soest może pojawić się większe urządzenie WALLTEQ: „Jeśli przetwarzane jest dużo ETICS powyżej 40 mm, zalecany jest dodatkowy agregat piłowy, a tym samym zmiana na większy most wielofunkcyjny, na przykład na WALLTEQ M-380”. Z dzisiejszej perspektywy dyrektor zarządzający Rolf Schottmüller może sobie przynajmniej wyobrazić rozszerzenie istniejącej współpracy z zaprzyjaźnionymi firmami stolarskimi: „Wtedy nasi partnerzy produkowaliby część ścian, podczas gdy większa część nadal przechodziłaby przez naszą linię produkcyjną. Cieśle mogliby również odciążyć nas w napiętej sytuacji kadrowej w montażu, podczas gdy my jeszcze bardziej rozwijamy naszą działalność w kierunku rozwoju projektów, planowania, generalnego wykonawstwa i działalności inwestorskiej”.

Tekst: Dr. Joachim Mohr