06.07.2022   |   Vagney   |   Francja

Rozporządzenie wchodzące w życie w 2022 roku głęboko zmieni sektor budowlany we Francji, wymagając wysokiego udziału naturalnych materiałów budowlanych w projektach publicznych, a także lepszych standardów izolacji i zrównoważonej technologii grzewczej dla wszystkich nowych budynków. Dla firmy SOCOPA w departamencie Wogezy ostrzejsze wymagania techniczne były jednym z powodów częściowej modernizacji starzejącej się linii produkcyjnej. Założona w 1962 roku, a już sześć lat później zaangażowana w budowę domów z drewna, firma SOCOPA w Vagney jest dziś jednym z największych przedsiębiorstw budownictwa drewnianego we Francji, z obrotem na poziomie 30 milionów. Ta mająca siedzibę u podnóża Wogezów firma dostarcza budynki drewniane na północny wschód kraju, obsługując kilka ośrodków miejskich, takich jak Lyon, Grenoble, Strasburg, Lille i Paryż. Główne obszary działalności to budowa budynków użyteczności publicznej i komercyjnych, takich jak domy spokojnej starości, szkoły, mieszkania socjalne, budynki przeznaczone do spędzania wolnego czasu, biurowce, centra medialne, gabinety lekarskie i szpitale, budynki turystyczne itp. Ponadto w Vagney budowane są domy jednorodzinne, częściowo w ramach indywidualnego planowania, a częściowo w formie większych, standardowych osiedli. W ofercie znajdują się również izolowane fasady drewniane do nowego budownictwa i renowacji. Grupą docelową firmy są inwestorzy prywatni, publiczni lub komercyjni, przy czym budowa domów jednorodzinnych stanowi około jednej trzeciej obrotu, natomiast budownictwo mieszkaniowe i komercyjne dla klientów publicznych i komercyjnych stanowi około dwóch trzecich.

Różne zmiany w obszarach działalności

Ważną rolę w tym rozwoju odegrała Réglementation environnementale 2020 (RE 2020), nowa ustawa o zrównoważonym rozwoju, która odzwierciedla rosnącą wrażliwość państwa i społeczeństwa na ochronę środowiska. Jej podstawowa idea powstała podczas planowania wioski olimpijskiej w Paryżu — budynki na igrzyska w 2024 roku, niektóre z nich o wysokości ponad ośmiu pięter, mają być zbudowane w całości z drewna, co podsunęło pomysł dalszego promowania budownictwa drewnianego w całym kraju. W związku z tym RE 2020 nakazuje, aby od 2022 roku wszystkie nowe budynki publiczne były wykonane w co najmniej 50% z drewna lub innych materiałów naturalnych. Jednocześnie ustawa, która ma pomóc w zmniejszeniu śladu węglowego kraju, nakazuje poprawę izolacji i ogrzewania dla wszystkich nowych projektów budowlanych. W tym zakresie zaostrzona zostanie ustawa Réglementation thermique 2020 (RT 2020), która już w 2012 roku określiła standard budownictwa plusenergetycznego dla nowych budynków od 2020 roku. Jeszcze niedokładnie określone specyfikacje techniczne RE 2020, jak również przewidywalny wzrost kosztów w związku z wyższym standardem energetycznym i wynikający z tego wzrost kosztów budowy, doprowadziły do rosnącej niechęci do zakupu ze strony prywatnych inwestorów — tym bardziej, że równolegle pogorszyły się również warunki finansowania domów. Walter Mignot, kierownik techniczny w firmie SOCOPA, informuje o 50-procentowym spadku liczby prywatnych domów jednorodzinnych w ciągu ostatnich dwóch lat: „Straciliśmy przede wszystkim klientów tanich domów na start — na przykład młode rodziny. Klienci, którzy wciąż się do nas zgłaszają, są na ogół bardzo dobrze sytuowani finansowo i zainteresowani domami z wyższego segmentu”. Z kolei popyt na kompleksy mieszkaniowe praktycznie eksplodował. Walter Mignot: „We Francji istnieje wiele grup, które na dużą skalę budują i wynajmują nieruchomości mieszkalne — w tym mieszkania socjalne. Tutaj też oczywiście mamy ceny, które zdecydowanie nie są niskie, ale mechanizmy nie są takie same. Z jednej strony inwestorami w tym obszarze są sponsorzy publiczni lub prywatni z wysokim kapitałem. Z drugiej strony wśród tej grupy klientów istnieje tendencja do przyczyniania się do redukcji CO2 zgodnie z ogólnym trendem społecznym oraz, jako efekt czysto ilościowy, chęć odrobienia strat z czasów pandemii koronawirusa. Powoduje to tak duży popyt na domy drewniane, że trudno nam go zaspokoić. Wynika to również z tego, że nie mogliśmy rozwijać się tak szybko, jak chcieliśmy, ze względu na pandemię i wzrost cen”.

Nowa norma wymaga wyższych elementów ściennych

Jednak firma SOCOPA inwestując w 2021 roku w nowy moduł WALLTEQ M-120, stację montażu szkieletu FRAMETEQ F-300 i trzy nowe stoły robocze w Vagney nie kierowała się przede wszystkim zwiększeniem wydajności. Przecież firma była w bardzo dobrej sytuacji technicznej. Już w 1990 roku uruchomiła mostek wielofunkcyjny ze stołem montażowym firmy WEINMANN, a w następnych latach uzupełniła go o urządzenie do odwiązywania konstrukcji ciesielskich i szybko rozbudowała do linii produkcyjnej z kilkoma stołami. Już wtedy robiono to z myślą o inwestorach z sektora handlowego i publicznego: „To pole działalności, które otworzyliśmy sobie w tamtym czasie, inwestując w zautomatyzowaną produkcję”, wyjaśnia Walter Mignot. „Mamy tam czasem rynki z dużą presją terminów, tak że nie jest możliwe ręczne przetwarzanie zamówień w pożądanym czasie. Ponadto jest to obszar, na którym można szczególnie dobrze zarobić dzięki zautomatyzowanej linii produkcyjnej — na przykład w przypadku dużych osiedli z wieloma identycznymi domami — poprzez wysoki poziom standaryzacji”. W 2021 roku zmodernizowano istniejącą linię, ponieważ była już ona po prostu przestarzała. Z drugiej strony chciano zwiększyć ergonomię na stanowisku pracy poprzez kolejne etapy automatyzacji — zwłaszcza przy produkcji ryglówki. Ma to na celu nie tylko ułatwienie pracy pracownikom, ale również umożliwienie zaoferowania atrakcyjnych miejsc pracy w obliczu niedoborów kadrowych, które panują również we Francji. Pod względem wydajności linia produkcyjna, która miała dobre 20 lat, była nadal dość konkurencyjna, nawet jeśli oprogramowanie nie było aktualne, a zakresy tolerancji produkcji powstały ze względu na długi okres użytkowania. Ze względu na wyższe wymagania RE 2020 pojawił się jednak zasadniczy problem: „RE 2020 nakazuje większą izolację, a tym samym większą grubość ścian. Ponadto wysokość ścian musi również wzrosnąć, ponieważ w obszarze progów i sufitów należy zamontować więcej izolacji", wyjaśnia Walter Mignot. „Tak więc zapotrzebowanie na wyższe ściany wzrośnie w przyszłości, a nie mogliśmy produkować tych wymiarów na starym urządzeniu. Ponieważ modernizacja i tak miała nastąpić prędzej czy później, sensowne było wymienienie technologii jeszcze przed wejściem w życie nowej normy”.

Bezpieczeństwo i zaufanie to czynniki decydujące

Ponieważ firma z Vagney miała bardzo dobre doświadczenia z pierwszą linią produkcyjną firmy WEINMANN, przed podjęciem tego kroku modernizacyjnego otrzymała również ofertę z Lonsingen. Ponadto rozglądała się również za innymi dostawcami: „Oni również mieli interesujące oferty, ale ostatecznie liczyło się dla nas doświadczenie firmy WEINMANN Holzbausystemtechnik, która od wielu lat jest profesjonalnym dostawcą zautomatyzowanych linii produkcyjnych dla budownictwa drewnianego na rynku” — podsumowuje Walter Mignot. „Przy tak daleko idącej restrukturyzacji chodziło nam przede wszystkim o bezpieczeństwo i zaufanie do sprawdzonego dostawcy”. Zaufanie to opłaciło się na koniec, nawet jeśli wystąpiły opóźnienia w dostawie nowej technologii z powodu wąskich gardeł materiałowych spowodowanych przez pandemię w zeszłym roku i linia mogła być zainstalowana później niż planowano. „Firma WEINMANN wspierała nas w tej fazie wypożyczonymi maszynami, dzięki czemu nie mieliśmy żadnych przestojów w produkcji” — wspomina Walter Mignot. Od momentu uruchomienia nowej linii w październiku 2021 r. w Vagney produkowane są elementy ścienne, które przy wysokości do 350 cm są już zgodne z RE 2020 — nawet jeśli ich dokładne specyfikacje zostaną przypuszczalnie określone w konkretnym rozporządzeniu technicznym dopiero w styczniu 2022 roku. Do tego czasu firma kontynuuje pracę z 150 mm izolacji wnękowej, 60 mm izolacji zewnętrznej i 50 mm izolacji wewnętrznej, co jest nieco powyżej średniego poziomu francuskich konkurentów. Czy oczekiwania dotyczące nowej technologii zostały spełnione? „Pod względem ergonomii absolutnie, pod względem pojemności i produktywności również odnotujemy wzrost, gdy wszystkie procesy robocze się ustabilizują. Problemy ze starym oprogramowaniem już nie występują, a wskaźnik błędów dla elementów spadł — nie dlatego, że stare maszyny były gorsze, ale dlatego, że tolerancje związane ze zużyciem należą do przeszłości”, podsumowuje Walter Mignot.

Długoterminowy trend w kierunku budowy „pod klucz”

To ostatnie jest szczególnie ważne w sektorze komercyjnym i komunalnym, gdzie szczególny nacisk kładzie się na najwyższą jakość. Fakt, że na nowym urządzeniu można produkować nieco szybciej, interesuje jednak tylko klientów komercyjnych: „Tutaj ludzie przywiązują wagę do krótkiego czasu budowy, który zapewnia wyższy zwrot z inwestycji”. Widać też silną tendencję do budowy „pod klucz”, co w przypadku indywidualnych domów jednorodzinnych jest już praktycznie standardem. Z kolei dla klientów publicznych firma SOCOPA dostarcza zazwyczaj gotowy dom w stanie surowym z elementami ściennymi, które są zamknięte, wyposażone w okna i otynkowane. Czas budowy jest tu mniej istotny, ponieważ osoby kontaktowe w tym obszarze nadal myślą w kategoriach tradycyjnych procesów pracy wywodzących się z konwencjonalnych metod budowlanych. „W związku z tym ci klienci nie mogą korzystać z zalet prefabrykacji i tracą niepotrzebnie dużo czasu w swoich projektach” — ubolewa Walter Mignot. Aby temu zapobiec, musieliby zaangażować się w kompletne planowanie prac w okresie poprzedzającym projekt: „Zamiast zakładać gotowe ściany, w których frezowane są otwory do montażu, musieliby myśleć o «otworach» przed rozpoczęciem budowy”. Można założyć, że to nastawienie będzie się stopniowo zmieniać w wyniku rządowego parcia na budownictwo drewniane poprzez RE 2020.

Tekst: dr Joachim Mohr