Obszerne przemiany kulturowe

15.10.2019   |   Niemcy

Wyższe ceny materiałów i produkcji rzemieślniczej, nowe przepisy budowlane i wzrastające wymagania dotyczące standardu energetycznego w ostatnich latach nieprzerwanie zwiększały koszty budowania. – Doszło do sytuacji, w której mimo zadowalającego stanu zleceń coraz trudniej było przedstawić wyższe koszty inwestorom budowlanym. 
Możliwością poprawy pozycji rynkowej przedsiębiorstw budownictwa drewnianego w tej napiętej sytuacji jest aktywacja potencjału obniżania kosztów poprzez zwiększenie wydajności. To droga, która może okazać się sukcesem, gdy chwilowy boom budowlany zmaleje z powodu spowolnienia koniunktury.
Również Xaver A. Haas, prezes Haas Fertigbau GmbH w Falkenberg, musiał zmierzyć się ze wzrostem cen w sektorze budowlanym przy dobrym stanie zleceń. Dodatkowo dochodzi również do wydłużenia cyklów projektowych, co dla przedsiębiorstwa osiągającego obroty na poziomie 200 mln euro w trzech lokalizacjach oznacza dodatkowo zwiększone nakłady i inne koszty dodatkowe. 
Haas nie chciał zwiększać kosztów w stosunku do klientów – ok. 65% z sektora domów jednorodzinnych i bliźniaków, 30% z sektora budynków komercyjnych/przemysłowych i mieszkań, 10% z sektora budownictwa rolniczego, 5% z sektora ciesielskiego – którym dostarcza elementy i całe zestawy budowlane. Dlatego starał się zamortyzować te wzrosty kosztów we wszystkich obszarach firmy poprzez zwiększenie wydajności. 
Bardzo duży krok w tym kierunku przedsiębiorstwo zrobiło w 2018 r., gdy zautomatyzowało całą produkcję elementów ściennych. Xaver A. Haas: „Od tego czasu przy 62 pracownikach na dwóch zmianach produkujemy taką liczbę elementów ściennych, która wcześniej przy starym modelu produkcji wymagałaby ok. 100 pracowników w trybie trójzmianowym. 

Linia produkcyjna z regulacją wysokości

Stary sposób produkcji w dużym stopniu opierał się na ręcznych etapach produkcyjnych. Ryglówka była już częściowo przycinana przez automaty, a wszystkie pozostałe etapy produkcyjne były wykonywane ręcznie przez pracowników firmy Haas. To system produkcyjny, dzięki któremu przedsiębiorstwo domów prefabrykowanych osiągnęło swoje granice, dlatego zdecydowano się na zainwestowanie w zautomatyzowaną linię produkcyjną Weinmann.
Po podjęciu tej decyzji można było nadal korzystać ze starej hali w Falkenberg, jednak wymagała ona wydłużenia i dopasowania niektórych elementów. Regulacja wysokości spowodowana położeniem na zboczu jest szczególnie efektowna, co można podziwiać z platformy widokowej dla klientów.
To miejsce zapewnia dobry widok na nową linię produkcyjną przedsiębiorstwa: maszyna do odwiązywania Weinmann BEAMTEQ B-560 z w pełni automatycznym załadunkiem, stacja montażu szkieletu FRAMETEQ F-700 z mostem wielofunkcyjnym WALLTEQ M-380 z dwoma stołami roboczymi, na których pierwsza warstwa pokrycia elementów jest nakładana za pomocą próżniowego podnośnika płyt, a następnie obrabiana całkowicie automatycznie.
 Dalej znajduje się przesuwany stół obracany, za pomocą którego elementy po obróceniu przechodzą na następny, równoległy ciąg stołów składający się z czterech innych stołów Weinmann i drugiego mostu WALLTEQ M-380.
Związany z tym nadmiar możliwości obróbki jest w pełni zamierzony. Xaver A. Haas: „Dzięki wielokrotnemu załadunkowi możemy w okresach dużej liczby zamówień bez problemu zwiększyć przepustowość i uniknąć przestojów. 
Dodatkowe zwiększenie wydajności umożliwia przeniesienie etapów produkcyjnych takich jak montaż izolacji zewnętrznej na trzeci równoległy rząd stołów: podczas gdy ściany wewnętrzne przesuwają się w drugiej linii prosto ze stołu obrotowego aż do przesuwanego stołu do stawiania elementów do odprowadzenia, ściany zewnętrzne przemieszczają się – również za pomocą przesuwanego z boku stołu – po obróbce przez most wielofunkcyjny do linii ściany zewnętrznej. 
Na jej końcach będą one również pobierane i dalej transportowane za pomocą stołu do stawiania elementów. Składa się on z pomostu podnośnego samochodów ciężarowych, który podnosi stół razem z elementem i transportuje 4 m w dół do głębszej części hali. Tam oprócz stołów specjalnych znajdują się stacje czyszczące i stacje montażu okien oraz dwa magazyny ścian o całkowitej powierzchni 3000 m2. 
Oprócz stołów do stawiania elementów stosowane będą dwa wózki transportowe, aby transportować elementy do różnych stacji i do załadunku.
W zakładzie w Falkenberg firma Haas produkuje obecnie 320–350 jednostek mieszkaniowych. Łącznie zatrudniając ok. 1000 pracowników firma produkuje 650 domów, dodatkowo 100 budynków komercyjnych i przemysłowych, 400 budynków rolniczych, 10 projektów mieszkań i ok. 500 zleceń od stolarni.

Powody automatyzacji

Xaver A. Haas zapytany o motywy restrukturyzacji zaczyna od omówienia kwestii jakości: „Linia produkcyjna zapewnia nam niezmiennie wysoką jakość w wysokiej precyzji, która jest również widoczna w montażu – nasi pracownicy na miejscu budowy bardzo szybko przekazali nam potwierdzające to opinie. Nie oznacza to, że nasze domy szybciej stawały się gorsze, ale obecnie mamy mniejszą ilość obróbki wykańczającej podczas montażu i tym samym zyskujemy czas.
Na drugim miejscu Haas wymienia elastyczność – co zrozumiałe, jego przedsiębiorstwo postrzega zautomatyzowaną produkcję jako inwestycję w przyszłość, w której jako interesujące rynki wzrostu przedstawia się sektor budynków komercyjnych i przemysłowych oraz budownictwo mieszkaniowe.
Aby móc obsługiwać klientów prywatnych i komercyjnych, linia produkcyjna musi umożliwiać produkcję najróżniejszych wysokości elementów do maks. 3,50 m. Podczas gdy na linii produkcyjnej w elastyczny sposób opracowywane są najróżniejsze zadania budowlane, przedsiębiorstwo równocześnie rozpoczęło obszerną standaryzację konstrukcji ściennych, elementów konstrukcyjnych i procesów: „Tylko w ten sposób możliwe będzie wykorzystanie efektu standaryzacji na rynku, na którym projekty i rzuty poziome są w dużym stopniu zindywidualizowane” – wyjaśnia Xaver A. Haas — „W zasadzie obecnie budujemy jedynie rzeczy unikatowe.”
Pod względem konstrukcyjnym te unikaty są tak dalece ustandaryzowane, że w zasadzie we wszystkich zadaniach budowlanych wykorzystywanych jest sześć przekrojów drewna. „Wyjątki są możliwe w pojedynczych przypadkach, gdy ochrona przeciwpożarowa wymaga dodatkowej warstwy pokrycia lub ze względów statycznych w ścianie należy wbudować specjalny słupek lub stalowy wspornik. Również zewnętrzne izolacje są różne.”
Kolejnym ważnym argumentem przemawiającym za automatyzacją jest kwestia braku fachowców: „Z jednej strony czerpiemy ze struktury wiejskiej, w której znajduje się wiele dobrych osób z kwalifikacjami rzemieślniczymi, z drugiej strony na rynku pracy spotykamy mocnych konkurentów, którzy utrudniają nam znalezienie wystarczającej liczby osób z odpowiednimi kwalifikacjami.
Dlatego celem inwestycji nigdy nie była redukcja personelu i niskonakładowa produkcja. Zdecydowanie bardziej chodziło o zwiększenie poprzez automatyzację wydajności każdego pracownika w obszarze produkcji i podwyższenie w ten sposób wydajności produkcji ze starym zespołem pracowników. Tylko w ten sposób dzięki nowej inwestycji możliwy był wzrost o 35% w produkcji ścian, mimo że liczba personelu wzrosła tylko nieznacznie. 
Niektórzy pracownicy dalej szkolili się podczas rozwijania przedsiębiorstwa i zostali przeniesieni do sektora przygotowania pracy. To tam odnotowuje się największe wzrosty, ale w Falkenberg dalej poszukiwani są pracownicy. 
Przedsiębiorstwo może przyznać, że podczas restrukturyzacji szczególną wagę położono na ergonomiczne miejsca pracy, liczba chorych zmniejszyła się dzięki urządzeniom podnoszącym, wygodnym wysokościom roboczym itp., a w Falkenberg praca przebiega w jasnych, przestronnych halach z zastosowaniem nowoczesnego sprzętu. Automatyzacja w równym stopniu zwiększyła atrakcyjność firmy Haas Fertigbau GmbH jako pracodawcy.

Wzrost konkurencyjności

Również klienci są zachwyceni nową kulturą produkcji. Prywatni inwestorzy obserwują i fotografują z platformy widokowej produkcję ich własnych czterech ścian. Nowoczesny sposób produkcji daje im gwarancję, że ich dom będzie dostarczony i zmontowany przy zachowaniu wysokiej jakości. Ta gwarancja jest szczególnie ważna dla inwestorów i klientów komercyjnych, których egzystencja biznesowa bardzo często zależy od sprawnego przebiegu projektu budowlanego. 
Xaver A. Haas: „Wiele osób już podczas rozmowy telefonicznej pyta nas o produkcję przemysłową, ponieważ z nią związana jest gwarancja jakości na najwyższym poziomie, cyfryzacja procesów planowania z wysoką gwarancją ceny i terminu oraz sprawna realizacja miejsca budowy z cyfrowym wsparciem. Podoba się to inwestorom i daje nam niezbite korzyści względem konkurentów.”
Temat konkurencyjności obejmuje również dla Xavera A. Haasa to „że dzięki zautomatyzowanej produkcji w ogóle możliwa jest obsługa rynku. A więc z jednej strony: dzięki produkcji, która odwzorowuje wszystkie nasze zakresy działań, możemy przyjąć więcej dostępnych zleceń i tym samym wkroczyć na nowe obszary działalności takie jak budownictwo mieszkaniowe. Z drugiej strony możemy dostarczać elementy, których inni nie mogą produkować w ten sposób. W przypadku ponadwymiarowych ścian jesteśmy innowacyjni i jako pierwsi możemy je produkować na tak elastycznym urządzeniu. I pomimo początkowych trudności, okazało się to być właściwą, strategiczną decyzją.
Gdybym nie zrestrukturyzował produkcji, nie dysponowałbym wystarczającą liczbą pracowników i musiałbym dokupować elementy za wysoką cenę lub nie byłbym wystarczająco wydajny, ponieważ ich produkcja łączyłaby się z większą ilością poprawek. W obu przypadkach ucierpiałaby na tym moja konkurencyjność. W ten sposób mogę część moich oszczędności przekazać klientom i częściowo zamortyzować podwyżki cen poprzez regulowanie wydajności. 

Szeroka industrializacja

Aby wykorzystać cały potencjał firma Haas Fertigbau GmbH przeszła proces obszernej industrializacji. Prostym przykładem gruntownej zmiany strukturalnej są sposoby doprowadzania materiału do produkcji: „Wcześniej pracownik w dowolnym momencie szedł po nowy materiał, obecnie musimy pilnować, aby materiał był cały czas dostępny dla pracownika.”
Oprócz tego zaszły duże zmiany w systemie budowania, do którego z jednej strony należy opisane już ujednolicenie elementów, a z drugiej strony opracowanie szczegółów zoptymalizowanych za pomocą maszyny. Przykładowo w ten sposób pod drugą warstwą pokrycia ułożono izolację przeciwwilgociową, przestawiono przyłącza, kotwę ustawiono już w ryglówce, a na wszystkich elementach pojawiło się wiele wycięć, otworów, frezów i oznaczeń, które ułatwiały pracownikom montaż na placu budowy.
Również warstwy pokrycia, które wcześniej były częściowo mocowane dopiero na placu budowy, są teraz w całości montowane w fabryce. Do zwiększenia stopnia prefabrykacji dochodzą też inne czynniki, takie jak montaż przewodów wentylacyjnych i sanitarnych na stołach. W ponadwymiarowych ścianach w budownictwie komercyjnym attyka jest już dzisiaj z reguły wbudowana, podczas gdy wcześniej była ona osobnym elementem: „Do jej montażu potrzebowaliśmy dodatkowego skoku.”
Ogólnie na skutek restrukturyzacji nakład w budownictwie domów przesunął się bardziej w kierunku fazy planowania: „Cały proces budowy uległ cyfryzacji podczas restrukturyzacji, więc teraz jesteśmy przemysłową firmą budowlaną z dużym zabezpieczeniem procesu.” Dotyczy to przede wszystkim przygotowania pracy, które obecnie obejmuje nie tylko stworzenie rysunków lecz również optymalizację ścian, przygotowanie danych maszyny, nesting oraz synchronizację interfejsów. Do tego dochodzi również generowanie danych do sterowania cyklem produkcyjnym granitu i do produkcji ścian wieloelementowych do ponad trzech projektów budowlanych. 
Od pracowników wymagana jest przy tym wysoka jakość i perfekcja, ponieważ zmiany przy stole roboczym są prawie niemożliwe. „Wcześniej przy stole stał mistrz ciesielski, który patrzył na plan i wiedział, w jaki sposób najlepiej przestawić każdy detal” – wyjaśnia Xaver A. Haas. „W ten sposób błędy z etapu przygotowania pracy były poprawiane prawie w tym samym czasie. Dzisiaj maszyna wymusza na nas utworzenie dokładnego rekordu danych dla każdego elementu, co dzięki standaryzacji elementów umożliwia nam oszczędność kosztów i nakładów. 
W ten sposób maszyna idealnie wpasowuje się w naszą nową organizację jako przedsiębiorstwa, bo umożliwia nam jako wydajnej i konkurencyjnej firmie dalej rozbudowywać sektor budownictwa domów jednorodzinnych, pozyskiwać nowe regiony i osiągać duże obroty w budownictwie mieszkaniowym i komercyjnym. Pozwala nam to doskonale amortyzować okresy zwiększonej produkcji i jesteśmy lepiej wyposażeni również na wypadek zwalniającej koniunktury.”